زندگانی و شخصیت امام فخر رازی رحمه الله
يكشنبه, ۱۲ خرداد ۱۳۹۸، ۰۴:۴۲ ب.ظ
زندگانی و شخصیت امام فخر رازی رحمه الله شیخ الاسلام هرات نوشته: آصف رخشانی از آنجائیکه دین مبین اسلام آخرین وکاملترین ادیان است وپیامبر اسلام به عنوان ختم الرسل مبعوث شده وبعد از ایشان دیگر پیامبری نخواهد آمد، لذا خداوند متعال در هر زمان مجدان و شخصیت ی والایی در میان مردم می آفریند تا راه و رسم زندگی اسلامی را به مردم ابلاغ نموده و پاسداران حقیقی دین اسلام باشند.
از لابلای اورا ق تاریخ ظهور وحیات شخصیتی بارز متجلی است که فخره زمان، امام المتکلمین، فخرالدین رازی نام دارد.
وی ابوعبدالله محمد بن عمر بن الحسین رازی الهروی ملقب به فخر الدین رازی ومعروف به شیخ الاسلام هرات می باشد.
امام رازی در سال 544 هـ ق چشم به جهان گشود و دروس ابتدایی را نزد پدر بزرگوار خود شیخ ضیاء الدین فرا گرفت. پس از وفات والد گرامی به شهر ری سفر نموده ونزد کمال سمعانی رفت و او را به عنوان مرشد واستاد برگزید. پس از مدتی جهت تکمیل دروس، به مراغه سفر نمود وعلم کلام و حکمت را نزد استاد محمد جیلی آموخت.
هنگامی که از فراگیری علم در تمام زمینه های علوم عقلیه و نقلیه فارغ گشت ومهارت کافی را حاصل کرد به خوارزم رفت ومدتی در آنجا رحل اقامت گزید و به علت بحث ومباحثه های کلامی واعتقادی از خوارزم به ماوراء النهر ونهایتاً به هرات رفت. امام رازی در هرات مورد اکرام و احترام سلاطین غوری قرار گرفت وسلطان غیاث الدین محمد بن سام غوری (متوفی599) مسجد جامع بزرگ ومدرسه جامع هرات را برای مجالس پند و درس امام بنا نهاد.
در طول مدت اقامت ایشان در خراسان علمای بسیاری از اقصی نقاط ممالک اسلامی جهت فراگیری علوم نزد ایشان می آمدند و از محضر ایشان کسب فیض می کردند. در مجلس ایشان از هر طیف وگروه و از هر مذهب حضور می یافتند ورفع اشکال می کردند، حتی بسیاری از طرفداران فرقه باطله کرّامیه بوسیله ایشان هدایت شده و به مذهب اهل سنت و جماعت گرویدند.
امام رازی هروی بنابر تبحر علمی خود، تصانیف بسیاری دارند، خصوصاً در زمینه تفسیر خداوند به ایشان استعداد فوق العاده ای عنایت نموده بود و «تفسیر الکبیر» ایشان دارای ارزش والایی نزد اهل علم می باشد، از جمله تصانیف دیگر ایشان به موارد ذیل می توان اشاره نمود:
1ـ البیان والبرهان فی رد اهل الذیغ والطغیان.
2ـ نهایت العقول.
3ـ المطالب العالیه.
4ـ المحصول.
5ـ المعالم.
6ـ الملخص.
7ـ شرح عیون الحکمه.
8ـ شرح مفصل زمخشری.
9ـ شرح الوجیز امام غزالی.
10ـ المحصل.
امام رازی سوای تبحر علمی، واعظی قوی نیز بود ودر زمینه شعر هم تبحر خاصی داشت، اشعار ذیل بخشی از قصیده های ایشان است.
نهایة اقدام العقول عقال واکثر سعی العالمین ضلال
وارواحنا فی وحشة من صبومنا وحاصل دنیانا اذی ووبالٌ
ولم نستفد من بخثنا طول عمرنا سوی ان جمعنا فیه قیل وقال
سند علمی امام رازی بعد از 10 استاد به امام شافعی رحمه الله می رسد. بطوریکه ایشن علوم را از پدر خود و او از ابا محمد الحسین و ایشان از قاضی حسین مروزی و او از فقال مروزی وایشان از ابو زید مروزی و ابوزید از ابو اسحق مروزی و وی از ابو العباس شریح و ایشان از ابوالقاسم انماطی و او از ابراهیم مزنی و ابراهیم مزنی شاگرد امام شافعی رحمه الله بود.
سرانجام این خورشید علم وعمل روز دوشنبه یکم شوال المکرم سال 606 روز عید فطر در شهر عارفان – هرات – درگذشت و در جوار کوه مصاقب در روستای مرادخان دفن گردید.
وی هنگام مرگ این رباعی را زمزمه می کرد:
هرگز دل من زعلم محروم نشد کم ماند ز اسرار که مفهوم نشد
هفتاد و دو علم درس خواندم شب وروز معلومم شد که هیچ معلوم نشد
منابع:
تاریخ اسلام/ ج21 ص204.
طبقات شافعیه/ ج2 ص84.
سیر اعلام النبلاء/ ج21ص500.
وفیات الاعیان/ج4 ص249.
المفسر والمفسرون/ج1 ص290.
شذرات الذهب/ ج5 ص21 این مطلب از سایت رسمی پایگاه اطلاع رسانی حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان گرفته شده است.
|
